Af hverju stafar berserksgangur?
Í Ynglinga sögu segir: „Óðinn kunni svo gera að í orrustu urðu óvinir hans blindir eða daufir eða óttafullir, en vopn þeirra bitu eigi heldur en vendir, en hans menn fóru brynjulausir og voru galnir sem hundar eða vargar, bitu í skjöldu sína, voru sterkir sem birnir eða griðungar. Þeir drápu mannfólkið, en hvorki eldur né járn orti á þá. Það er kallaður berserksgangur.“ (ÍF 1941, 17 tilvitnun í Hermann Pálsson. 1994:62-63) Orðið berserkur er oftast skýrt þannig að það merki „maður klæddur bjarnarfeldi“ (ber vísar til bjarnar og serkur er flík). En einnig er til skýringin „maður á berum serk“, þ.e. maður sem er lítt klæddur. Hamrammur á vísast við þann „sem getur skipt um ham“ (orðið er samsett úr ham- og -rammur, sem þýðir sterkur). Svo virðist sem berserkir hafi líka verið kallaðir úlfhéðnar, en úlfhéðinn þýðir „úlfsskinn“.
Nokkur einkenni berserksgangs eða hamremmi virðast vera;
- Menn missa alla dómgreind og geta ekki greint milli vinar og óvinar (sbr. 40. kafla þegar æðið rennur á Skallagrím).
- Menn verða ógurlega sterkir
- Eftirköstin eru mikill vanmáttur (sbr. 27. kafla þar sem líðan Kveldúlfs er lýst).
Stundum eru berserkir ógurlegir ásýndum (sbr. lýsingu á fylgdarmönnum Skallagríms, í 25. kafla).
Uppfært í apríl 2010
Harpa Hreinsdóttir
