Eiríkur:
Nafnið kemur fyrir í Landnámu,
fornsögum og fornbréfum og virðist mjög algengt í
manntali. Árið 1703 báru 319 karlar það. Núna
eru það 780 sem bera nafnið.
Eiríkur rauði var sonur Þorvalds Ásvaldssonar.
Þeir fluttu frá Jaðri til Íslands, og bjuggu að
Dröngum þar sem Þorvaldur dó. Eiríkur giftist
þá Þjóðhildi Jörundardóttur og
átti fjögur börn, sem hétu Þorsteinn, Leifur,
Þorvaldur og Freydís,
en Þorvaldur og Freydís voru börn hans utan hjónabands.
Þorsteinn bjó hjá föður sínum en Leifur
var í Noregi hjá Ólafi Tryggvasyni.
Eiríkur flutti í Haukadal
og bjó á Eiríksstöðum
hjá Vatnshorni. [Hér til vinstri sést mynd af
endurgerðum bæ Eiríks þar]. Eiríkur
var svo gerður brottrækur úr Haukadal því
þrælar hans felldu skriðu á bæ Valþjófs
á Valþjófsstöðum. Eiríkur nam
þá Brokey og Öxney og
bjó að Tröðum í Suðurey fyrsta veturinn.
Þá
lánaði hann Þorgesti setstokka sína og fór
síðan til Öxneyjar og bjó á Eiríksstöðum.
Eiríkur ætlaði svo að sækja setstokkana, en
Þorgestur neitaði að láta hann fá þá
svo þeir byrjuðu að berjast, en þá drap Eiríkur
tvo syni Þorgests. Eiríkur náði að
lauma sér burt af eyjunum meðan Þorgestur var að leita
að honum. Eiríkur fór af eyjunum og sagðist
ætla að halda að Gunnbjarnarskeri. [Á
myndinni sést eftirlíking af þessum frægu setstokkum.
Myndin er tekin á Eiríksstöðum í Haukadal
og það eru þær Guðmundína Arndís
og Nanna Mjöll sem prýða setið.]
Sigldi Eiríkur áfram og var sinn fyrsta
vetur í Eiríksey. Vorið eftir fór hann til Eiríksfjarðar
og settist þar að, þar fór hann um eystri óbyggðina
og gaf mörgum stöðum örnefni. Annan veturinn var hann
í Eiríkshólmum, en þriðja veturinn í
Eiríksey. Sumarið eftir fór hann til Íslands og
kom í Breiðafjörð, þar var hann var með Ingólfi
á Hólmlátri. Síðan um vorið börðust
þeir Þorgestur aftur og endaði með því
að Eiríkur tapar, og eftir það sættust þeir.
Sama sumar fór Eiríkur að byggja land sem hann hafði
fundið og kallaði hann það Grænland,
til að nafnið myndi heilla menn og laða þá að
landinu. Eiríkur bjó þá í Brattahlíð.
Leifur heppni átti
eftir að koma heim til Grænlands og láta fólk þar
taka upp kristna trú. Það gerðu flestir en Eiríkur
harðneitaði, en Þjóðhildur kona hans tók
upp þann sið og lét reisa kirkju nálægt bænum,
og hét hún Þjóðhildarkirkja. Þjóðhildur
vildi ekki sofa hjá Eiríki vegna þess að hann tók
ekki kristna trú.
Eiríkur
ætlaði að fara með Þorsteini, syni sínum,
að finna lönd, en datt af baki og brotnuðu rifin í
síðunni og öxlin fór úr lið, en samt
fór hann og sigldu þeir út úr Eiríksfirði
en komust aldrei til Vínlands. [Myndina teiknaði Berglind
Rós.]
Um
veturinn fóru þeir heim í Brattahlíð.
Þorfinnur
karlsefni kemur til sögu og Eiríkur sýnir þvílíka
stórmennsku að bjóða Þorfinni og fullt af mönnum
að vera hjá sér um veturinn í Brattahlíð.
Er dró að jólum fór Eiríkur í þunglyndi
því hann átti ekkert öl, en Þorfinnur reddaði
því fyrir hann. Þorfinnur biður Guðríðar,
en Þorbjörn, pabbi hennar, og Þorsteinn, sonur Eiríks,
dóu nær samtíma og tók Eiríkur við
Guðríði og tekur Eiríkur vel í giftinguna.
[Myndina
teiknaði Karín Rut.]
Leifur ákveður að fara að finna löndin
sem Bjarni Herjólfsson fann en steig ekki á, og vill að
faðir sinn komi með sér. Eiríkur rauði vill það
síður en lætur það undan Leifi. Á leiðinni
að skipinu datt Eiríkur af baki og slasaðist á fæti,
og þá sagði Eiríkur að honum væri ekki
ætlað að finna fleiri lönd. Fór þá
Eiríkur heim í Brattahlíð.
Leifur heppni fann fimmtán menn á skeri,
á leiðinni heim, og fór með þá til Eiríks
í Brattahlíð. Þann vetur kom sótt í
lið þessara fimmtán manna, og dó þá
einnig Eiríkur rauði.
Heimild: Vestur til Vínlands; Grænlendingasaga
og Eiríks saga rauða. Eysteinn Sigurðsson bjó
til prentunar. IÐNÚ. 1992
